Kunstenaar van jaargang 2025 – Toon Teeken
Toon Teeken (1944) is dit jaar de kunstenaar die de afbeeldingen rond het speciale thema ‘De wijsheid van het lichaam’ verzorgt. Met zijn werk verbeeldt hij op persoonlijke wijze het menselijk lichaam dat eet, beweegt, liefheeft en tot rust komt. Hij vertolkt geen al te natuurlijke figuur- en lichaamsafbeeldingen, schetst geen romantische naakten, geen cartoonfiguren en geen seksueel getinte lichaamshoudingen. Het werk van Toon Teeken is betekenisvol en suggestief zonder al te letterlijk te zijn. Daarmee biedt zijn kunst ruimte voor inlevingsvermogen. Zijn beeldend werk is een onophoudelijke zoektocht naar geestdrift en impulsen, die mensen aan de dag leggen. Het menselijk lichaam drukt deze roerselen in alle kwetsbaarheid uit. Als kunstenaar toont hij zich een meester in het leggen van onconventionele relaties en oorspronkelijke associaties.
Voor Toon Teeken als kunstenaar vormt de relatie tussen de eigen innerlijke belevingswereld en de waarneming van de ongerijmde buitenwereld een onuitputtelijk bron. ‘Ik schilder om de relatie tot de dingen en de wereld op te helderen’, zo formuleert hij het zelf. Hij tekent en schildert zijn visie op de wereld, die chaotisch en tumultueus overkomt. In zijn werk schept hij onvoorspelbare verbanden en structuren. Voor Toon Teeken is het navigeren tussen kennis en intuïtie, waarbij dwalend op het doel wordt aangestuurd. Zelf zegt hij in dit verband: ‘intuïtieve beelden nemen mij in beslag en vullen een hoofd vol met indrukken. Beelden blijven in mijn hoofd rondspoken’.
Hij schildert feestmaaltijden, sport beoefenende en spelende mensen, verstrengelde lichamen van balletdansers, liefdesparen oud en jong. De kunstenaar werkt overwegend figuratief zonder in letterlijke beelden en betekenissen te vervallen. Er blijft in zijn werk altijd een intrigerende factor van ongerijmdheid aanwezig, waardoor het tot nadenken stemt. Op het eerste gezicht lijken het terloopse waarnemingen en alledaagse gebeurtenissen, ontleend aan krantenfoto’s en de media. Bij nader inzien ervaar je als toeschouwer een raadselachtige gelaagdheid. Is het kunstwerk letterlijk bedoeld, is het een intuïtieve neerslag van persoonlijke ervaringen of vraagt het om interpretatie?
Taal, woorden en tekens zijn essentieel voor de beeldtaal van de kunstenaar. In de loop der jaren heeft hij een geheel eigen herkenbaar handschrift ontwikkeld. Coderingen, afkortingen, gekantelde cijfers, schrijfletters en flarden tekst worden in spiegelbeeld aangebracht. Systematische toepassingen, vaak in reeksen geanalyseerd en opgebouwd. Hij monteert en repeteert letters en tekens. Zij vormen een autonoom beeld, gaan als schriftuur verschijnen. Soms is het schrift zo getransformeerd dat het niet meer te lezen is.
